Leven met ADHD en Perfectionisme: een Constante Innerlijke Strijd

Leven met ADHD en perfectionisme voelt soms als een eindeloze strijd in je hoofd. Je wil altijd aan 110% presteren, maar je raakt snel overweldigd. Je hoofd zit vol ideeën, maar starten of afmaken lukt vaak niet. Ondertussen blijf je streng voor jezelf. Herken je dat stemmetje dat zegt: “Het is nooit goed genoeg”?

Officieel is perfectionisme geen symptoom van ADHD, maar het is een veelvoorkomende combinatie. Je vecht tegen chaos, maar tegelijkertijd ook tegen jezelf. In dit artikel lees je waarom die strijd zo zwaar voelt en hoe je meer rust kan vinden.

ADHD en Perfectionisme: Twee Tegenpolen in één Hoofd

Op papier lijken ADHD en perfectionisme niet samen te gaan. De één staat voor chaos, de ander voor controle. Verrassend genoeg komen deze vaak samen voor. Als je dit herkent, weet dan: je bent niet de enige.

Wat zijn de kenmerken van ADHD?

ADHD komt bij iedereen anders tot uiting. Toch zijn er een aantal herkenbare patronen die zich als volgt uiten:

• Je bent snel afgeleid.
• Je kan moeilijk stilzitten en voelt een innerlijke onrust.
• Je stelt taken uit.
• Je bent impulsief (je denkt niet altijd na voor je iets doet).
• Je raakt snel overweldigd door te veel prikkels, taken of keuzes.
• Je vergeet snel en je raakt vaak dingen kwijt.

Er zijn natuurlijk symptomen die minder voor de hand liggend zijn, de zogenaamde verborgen symptomen. Deze worden soms over het hoofd gezien. Maar hierboven zijn de meest herkenbare symptomen die het meest voorkomen.

Wat zijn de kenmerken van perfectionisme?

Perfectionisme kan soms klinken als iets positief, maar het kost heel wat energie om alles perfect te willen doen. Perfectionisme wordt vaak gekenmerkt door:

• Je voelt je rusteloos, je bent constant aan het piekeren.
• Je hebt het gevoel dat je altijd moet presteren om waardering te verdienen.
• Je bent heel kritisch naar jezelf, het moet namelijk perfect zijn.
• Je denkt vaak negatief over jouw eigen werk.
• Je vindt het moeilijk om taken aan anderen te geven.
• Je denkt zwart-wit

De kenmerken van ADHD en perfectionisme lijken met elkaar in conflict. Het lijken twee volledige tegenpolen. Toch hebben ze één ding gemeen: je doet zo hard je best en wil het beste van jezelf geven.

Een eerste stap richting rust, is het begrijpen hoe jouw unieke brein werkt.

Wil je de kenmerken van perfectionisme dieper bekijken, dan kan je meer lezen in dit artikel van KU Leuven over perfectionisme.

De Vicieuze Cirkel: Hoe ADHD en Perfectionisme Elkaar Versterken

We hebben net gekeken naar de kenmerken van ADHD en perfectionisme, maar hoe beïnvloeden deze elkaar nu in het dagelijks leven? Je wil alles perfect doen, maar je brein werkt niet mee. Dit zorgt voor een frustrerend gevoel, en dat versterkt je perfectionisme alleen maar. Het lijkt wel een eindeloze strijd waarin je jezelf steeds verder in verliest.

Uitstelgedrag als vlucht voor perfectionisme

Een van de meest voorkomende gevolgen van ADHD en perfectionisme is uitstelgedrag. Je hebt misschien het gevoel dat je pas kan beginnen als alles perfect is: je moet eerst alle informatie hebben, weten hoe je het wil aanpakken en in de juiste stemming zijn. In het dagelijks leven komt dit moment weliswaar zelden tot nooit voor. Daardoor stel je steeds weer uit.

Wanneer het je gelukt is om te beginnen, komt de immense druk van de nog niet afgewerkte taak om de hoek kijken. Je doet zo hard je best, maar het voelt nooit goed genoeg. Alles wat je doet, bekijk je door je perfectionistische lens. Je ervaart druk om het goed te doen, maar tegelijkertijd ook snel. Doordat je alles perfect wil, raak je snel afgeleid. Je hoofd zit vol gedachten die de taak alleen maar moeilijker maakt.

Overweldigd door keuzes

De constante afleiding door ADHD en perfectionisme zorgt ervoor dat je constant moeilijke keuzes moet maken. Vragen zoals:

• “Was dit de juiste manier?”
• “Wat als ik iets verkeerd doe?”

spoken constant door je hoofd. Soms ben je zelfs zo bezig met het vinden van de perfecte oplossing, dat je helemaal niet begint.

Elke beslissing voelt aan als een risico. Je twijfelt constant aan jezelf en je capaciteiten. Het gevoel van onmacht neemt toe. Je probeert alles te controleren, wat uiteindelijk leidt tot het verlies van controle over de situatie. Onvermijdelijk leidt dit tot stress, frustratie en nog meer twijfelen aan je eigen kunnen.

3 Tips om Meer Rust te Vinden als je Leeft met ADHD en Perfectionisme

Leven met ADHD en perfectionisme voelt aan als een storm die maar niet tot bedaren komt. Gelukkig zijn er manieren om meer rust te vinden en die vicieuze cirkel te doorbreken. Hier zijn drie praktische tips om wat kalmte in de chaos te brengen:

#1: Stel realistische doelen en vier kleine overwinningen

Omdat je de lat voor jezelf steeds extreem hoog legt, is het geen wonder dat je overweldigd raakt. Het is belangrijk om realistische en haalbare doelen te stellen. In plaats van te zeggen “Ik moet dit perfect doen”, probeer je focus te leggen op een “goed genoeg” resultaat. Deel grote taken op in kleine deeltjes die je kan afvinken. Geef jezelf de ruimte om niet alles in één keer af te moeten hebben.

Stel bijvoorbeeld voor jezelf: “Vandaag werk ik 30 minuten aan mijn taak en op het einde van deze 30 minuten kijk ik waar ik ben.” Dat is al een groot succes! Daarnaast is het belangrijk om kleine overwinningen te vieren. Zelfs het simpelweg starten van een opdracht verdient een applaus van jezelf. Je zult merken dat het je veel meer voldoening geeft in plaats van wachten op het perfecte moment om te starten.

#2: Leer om ‘nee’ te zeggen tegen perfectionisme

Perfectionisme kan je gevangen houden in een eindeloze strijd om iets te blijven verbeteren. Dit is vaak niet de weg naar succes, maar de snelweg naar uitputting. Het is belangrijk om jezelf toe te staan om fouten te maken. We zijn allemaal mensen en we maken allemaal fouten. De mens die in staat is alles tot in de perfectie uit te voeren moet nog geboren worden.

Wanneer je merkt dat je opnieuw streeft naar perfecte, stel jezelf de volgende vraag: “Wat zou het ergste zijn als dit niet perfect is?” Meestal is het antwoord: helemaal niets.

#3: Maak ruimte voor rust en herstel

Mensen die leven met ADHD en perfectionisme zijn vaak constant in de weer. Je voelt je bijna schuldig als je niet bezig bent. Maar juist rust is nodig om je hoofd weer op te laden en je focus te herstellen. Hier zijn enkele ideeën om te ontspannen:

• Een korte wandeling maken in de natuur
• Creatief bezig zijn zonder een doel zoals schilderen of tekenen
• Luister naar muziek of een podcast
• Journaling kan helpen om je gedachten op een rijtje te zetten